1 Ontstaan van edelstenen                                                           

             
             Foto: Celestien kristal hart

Al jaren ben ik fan van edelstenen, eindelijk zijn edelstenen nu helemaal in. We zien steeds vaker dat diverse kleuren edelstenen verwerkt worden in sieraden. Denk bijvoorbeeld aan de edelstenen topaas, amethist, saffier, smaragd en robijn.
Bij Juwelier Goudsmid Marijke Hillebrand is er een uitgebreide collectie met edelstenen om een sieraad samen te stellen.

Wat zijn edelstenen?

Edelstenen worden in twee groepen verdeeld in:

• de organische 

• de anorganische.

Organische edelstenen hebben een plantaardige of dierlijke afkomst; denk hierbij aan Barnsteen,
> Parel en Koraal.

De mineralen edelstenen daartegen, hebben een anorganische afkomst. Een mineraal is een samengestelde of enkelvoudige stof die in de natuur voorkomt en wordt gevormd door natuurlijke (geologische) processen. Een edelsteen is dus een mineraal te noemen, maar bestaat zelf ook weer uit mineralen. 
Bij een > Diamant bestaat het kristalrooster uit alleen koolstof (C), dus uit één element.
Een Saffier bijvoorbeeld, is een blauwe edelsteen uit de Korundgroep. Het kristalrooster is opgebouwd uit Aluminiumoxide (Al₂O₃) De kleur bij Korund komt voornamelijk door de aanwezige spoorelementen; namelijk uit titanium (Ti), ijzer (Fe), vanadium (V) en magnesium (Mg) en chroom (Cr). Dit zijn ook stoffen die in de natuur voorkomen en gevormd worden door natuurlijke geologische processen. Robijn komt uit deze zelfde Korundgroep, en bestaat uit dezelfde basis (Al₂O₃ ), maar heeft dan de verbinding meer met chroom (Cr) en ijzer (Fe) aangegaan, welke voor de intens rode kleur verantwoordelijk zijn. Korund bestaat in een oranje, roze variant. Deze noemt men Padparadscha, Leukosaffier is de benaming voor de wit Saffieren. De gele en groene Saffieren worden met de kleur benoemd.
          
           Foto: Geelgouden ring met gele Saffier en Diamant.

Een echte edelsteen is een natuurlijk product. Een edelsteen kan miljoenen tot miljarden jaren oud zijn. Een edelsteen kan bestaan uit een of meerdere mineralen. Als een edelsteen uit slecht één mineraal bestaat, dan is het een kristal. Kristallen hebben een duidelijke vorm en patroon. Bekende kristallen zijn amethist en bergkristal. Als een edelsteen uit meerdere mineralen bestaat is het een gesteente. Gesteentes zijn grover en hebben geen duidelijk patroon en/of geen duidelijke vorm.

Tegenwoordig bestaat er ook veel nagemaakt kristal. Dit bestaat wel uit natuurlijke materialen, maar wordt kunstmatig in laboratoria gemaakt, waardoor het geen natuurlijke edelsteen is en ook niet de krachten van een natuurlijk edelsteen heeft.
Edelstenen zijn op enkele uitzonderingen na mineralen, die op verschillende manieren worden gevormd. Deze mineralen worden aangetroffen in gesteente of in edelsteen houdende afzettingen die zijn opgebouwd uit één of meerdere mineralen.

Geologen verdelen edelstenen in vier verschillende groepen, namelijk

• magmatisch,

• sedimentair

• metamorf

• meteorietinslag.

In welke groep een edelsteen thuishoort,
is afhankelijk van de manier waarop ze ontstaan zijn.

Magmatische gesteenten

De eerste manier is magmatisch. Magmatische gesteenten ontstaan door stolling van gesmolten gesteenten zoals lava, dat afkomstig is uit de diepere lagen van de aardkorst. Daar ontstaan de mooiste kristallen. Het ontstaan van edelstenen uit magma kan miljoenen jaren duren. Het magma koelt onder het oppervlakte van de aarde langzaam af. In het magma ontstaan, onder invloed van druk en veranderde temperatuur, kristallen die uiteindelijk massieve stenen worden. Een opstapeling van kleine kristallen vormt uiteindelijk een heel groot kristal. Door sporen van bijvoorbeeld aluminium, ijzer, chroom, koper en titanium, krijgen de kristallen prachtige kleuren. Peridoot is bijvoorbeeld een groene edelsteen die is ontstaan uit een magmatische gesteente.

Sedimentaire gesteenten

De tweede manier waarop edelstenen ontstaan is door het kleiner worden van bergen. Bergen waren miljoenen jaren een stuk groter dan dat ze nu zijn. Dit komt door erosie; kleine stukjes zandkorrels en steen die afbrokkelen van de berg. Dit wordt ook wel sendiment genoemd. De stukjes zand en steen worden door rivieren naar de oceaanbodem vervoerd samen met bijvoorbeeld kalk en metaal. Hierdoor zijn over miljoenen jaren verschillende soorten sendiment in lagen opgehoopt. Deze lagen werden steeds dikker. Door de druk wordt het water eruit geperst en wordt het gesteende tegen elkaar gedrukt. Hierdoor wordt de steen heel hard. Deze stenen hebben vaak een gelaagd uiterlijk. Turkoois en opaal zijn bijvoorbeeld edelstenen van sedimentair gesteente.  

Metamorfe gesteenten

      
       Foto: vallende ster 23 juli 2013, 23:38 Overijssel (NL) Bron: rtv oost

Meteorietinslag

Een minder vaak besproken en tevens de laatste manier vorming van gesteente is steenvorming bij meteorietinslag. Een meteoriet is een edelsteen die niet van de aarde afstamt, maar vanuit de ruimte. Bijna dagelijks komt er buitenaards gesteente op de aarde af. De afmetingen variëren van enkele tonnen tot minescule stofdeeltjes. Ze zijn afkomstig uit de astroïdegordel in ons zonnestelsel tussen Mars en Jupiter. Vermoedelijk zijn dit, door botsing met een afgedwaalde planeet, de reststukken van een geëxplodeerde planeet. Door onderzoek zijn ze er namelijk achter gekomen dat de brokstukken een ouderdom van 4,5 miljard jaar hebben, even oud als de aarde en de andere planeten in ons zonnestelsel. (Volgens de Sumerische kleitabletten (4 eeuwen voor Chr.) zou de planeet Tiamat met zijn twee manen door botsing met de afgedwaalde planeet Niburu beiden vergaan zijn. Daarna is één van de twee manen bij onze planeet gekomen zijn om stabiliteit aan onze planeet te geven om verder als aarde te kunnen dienen.) 
Een meteorietsteen bestaat vooral uit nikkel, ijzer en silicaten. Astroïden of planetoïden zijn grotere stukken materie die in een baan om de zon bewegen. Wanneer er zo’n stukje afbreekt en vanuit de ruimte, door de dampkring heen, de atmosfeer van de aarde binnenschiet met snelheden van 36000 km/uur en op aarde inslaat, spreken we van een meteoriet.
De dampkring en de luchtdelen hebben een hogere dichtheid. Een brokstuk die dan met enorme snelheid, door de dampkring van de aarde heen schiet, geeft wrijving en verbrandt geheel of gedeeltelijk. Dit is in feite een “shooting star” of “vallende ster”. Een brokstuk dat deels verbrandt komt neer op aarde, met de grootste kans dat ie in zee terecht komt.
Er zijn diverse meteorietinslagen geweest, waarbij er een ongekende energie vrij komt. Deze energie kan de mens zelf niet creëren. Moldaviet is een edelsteen als voorbeeld van een meteorietinslag die met aarde is versmolten. Moldaviet is vernoemd naar haar vindplaats bij de Moldau in Tjechië en valt onder de edelsteengroep Tektiet, welke gesmolten betekent. Er zijn vier gebieden op aarde waar bekend waar zwermen van Tektiek zijn neergekomen. Bediasiet komt uit Texas en Georgia. Zo zijn er ook Australieten, Javaieten, Indochinieten en Filipinieten.

De energie van een Modaviet en Tektiek voelt als grenzeloosheid en hebben wenskracht.
Wil je ook een “vallende ster” als sieraad? Vraag naar de mogelijkheden.
.

       
            Foto: Moldaviet uit Tjechië